Inoa | Name(s)
Hāloa
Hōʻuluʻulu manaʻo
He kanaka ʻo Hāloa i hānau ʻia na Wākea lāua ʻo Hoʻohōkūkalani. Ua kapa ʻia ʻo Hāloa no kona kaikunane i hānau ʻia ma mua pono ona, ʻo ia hoʻi ʻo Hāloanakalaukapalili. Hānau ʻia ʻo ia he keiki ʻeʻepa. Kanu ʻia ihola kēia keiki, a mai kona lua aʻe i ulu ai ke kalo mua loa.
ʻO nā mokupuni o Hawaiʻi ko Hāloa mau kuaʻana na Papa lāua ʻo Wākea. ʻO kona mau kuaʻana nā mea i ola ai ke kanaka ʻo Hāloa. ʻO nā mokupuni kahi a kanaka e noho ai. ʻO Hāloanakalaukapalili, ʻo ia hoʻi ke kalo mua loa, ka mea o kanaka e ʻai ai. Pēnei e ola ai nā hanauna kānaka mai ia wā a hiki i kēia wā. Ua noho pū ʻo Hāloa me Hinamanouluaʻe. Na lāua ke keiki hānau ʻo Waia ke keiki.
Description
Hāloa is a human born of Wākea and Hoʻohōkūkalani. He was named Hāloa after his elder brother, who was born right before him, Hāloanakalaukapalili. He was a stillborn. This child was buried and from his grave grew the first kalo plant.
The Hawaiian islands are Hāloa’s elder siblings born of Papa and Wākea. Hāloa, the human, was able to survive because of his elder siblings. The islands provided a place to live. Hāloanakalaukapalili, the first kalo plant, provided sustenance. Thus is the reason we have have subsequent generations of humans from that time until today. Hāloa lived with Hinamanouluaʻe. It is said that she is a form of Haumea. Together they had a child named Waia.
ʻŌlelo kuhikuhi
E koho i kēia huaʻōlelo no nā kumuwaiwai pili iā Hāloa, ke kanaka a ke kaikaina hoʻi o Hāloanakalaukapalili. Ma muli o kēia pilina, koho paha ʻia kēia mau huaʻōlelo ʻelua no nā kumuwaiwai like.
Instructions
Use for resources related to Hāloa, the human younger sibling of Hāloanakalaukapalili. Often will be used alongside resources regarding their older sibling.
Moʻokūʻauhau | Genealogy
Akua | Deity: Hāloanakalaukapalili; Hinamanouluae2
Makua | Parent: Wākea1; Hoʻohōkūkalani
Keiki | Child: Waia2
ʻĀina | Land/sea: Pae ʻāina o Hawaiʻi; Hawaiʻi; Maui; Molokaʻi; Lānaʻi; Oʻahu; Kauaʻi; Niʻihau; Kahoʻolawe
Hana | Practice: Mahiʻai kalo
Kinolau | Form: Kalo
Kūmole | Source(s)
1. Pukui, Mary Kawena, and Samuel H. (Samuel Hoyt) Elbert. Hawaiian Dictionary : Hawaiian-English, English-Hawaiian. Rev. and enl. Ed. Honolulu: University of Hawaii Press, 1986.
2. Fornander, Abraham, and Thomas G. (Thomas George) Thrum. Fornander Collection of Hawaiian Antiquities and Folk-Lore : The Hawaiian Account of the Formation of Their Islands and Origin of Their Race, with the Traditions of Their Migrations, Etc. Millwood, N.Y: Kraus Reprint, 1985. page 404.
Hoʻopili ʻia i | Applied to: Haloa; Finding meaning Kaona and contemporary Hawaiian literature: Chapter 3: Kaona connectivity to Papa, Wākea, and Hāloa Naka (Chapter 3)
Mea haku | Created by: Puaokamele Dizon
Mea loiloi | Edited by: Annemarie Paikai